Unplugged activiteiten voor computational thinking

In een eerdere blogpost vertelde Kristel al wat computational thinking inhoudt. Kort gezegd is het een manier van denken waarbij je problemen opdeelt in kleinere stappen en systematisch naar oplossingen zoekt. Dit helpt niet alleen bij programmeren, maar ook bij het ontwikkelen van probleemoplossend denken, kritisch analyseren en logisch redeneren in het dagelijks leven.

Wat vaak over het hoofd wordt gezien, is dat computational thinking niet per se afhankelijk is van schermen of computers. Sterker nog, unplugged activiteiten kunnen een krachtige manier zijn om dit type denken te ontwikkelen.

Wat zijn unplugged activiteiten?

Unplugged activiteiten zijn lessen waarin leerlingen belangrijke concepten van computational thinking leren zonder digitale apparaten. Ze werken met hands-on oefeningen, spelletjes of praktische opdrachten, vaak met pen en papier, kaarten of andere materialen. Dit maakt het toegankelijk en laagdrempelig voor iedereen.

Een goed voorbeeld van een unplugged activiteit is het sorting network. Dit is een interactieve les waarin leerlingen ervaren hoe computers gegevens sorteren.

Tijdens deze oefening lopen leerlingen door een netwerk van paden en vergelijken steeds twee getallen bij een kruispunt. Op basis van de vergelijking kiezen ze een richting: links voor het kleinere getal, rechts voor het grotere. Door deze stappen te herhalen, komen de getallen uiteindelijk in de juiste volgorde terecht.

 

Bron: Sorting Networks by Computer Science Unplugged 

Deze activiteit laat leerlingen de kracht van decompositie ervaren: door een complexe taak – zoals het sorteren van een groot aantal getallen – op te splitsen in kleine vergelijkingen, zien ze hoe eenvoudige stappen samen een groter probleem oplossen. Bovendien helpt deze aanpak om frustratie door technische bugs te voorkomen, omdat ze het concept eerst zonder technologie begrijpen.

Unplugged activiteiten toepassen in andere vakken

Wat unplugged activiteiten extra waardevol maakt, is dat ze gemakkelijk te combineren zijn met andere vakken. Bijvoorbeeld:

• Spelling: Woorden alfabetisch ordenen.
• Muziek: Tonen sorteren van laag naar hoog.

Door deze verbindingen te maken, ontwikkelen leerlingen niet alleen hun logische en probleemoplossende vaardigheden, maar passen ze computational thinking ook toe in andere contexten.

Van unplugged naar digitaal

Na de unplugged activiteit kunnen leerlingen hun nieuwe kennis toepassen in een digitale omgeving, zoals Scratch. Hier kunnen ze de concepten verder verdiepen. Zo maken ze de stap van abstract denken naar echte programmeertalen.

Unplugged activiteiten voor de jongste leerlingen

Unplugged activiteiten zijn ook zeer geschikt voor de kleuters en de onderbouw, waar jonge leerlingen misschien nog niet met schermen werken. Op jonge leeftijd ontwikkelen kinderen hun denkvaardigheden vooral door te spelen, ontdekken en bewegen. Door unplugged activiteiten aan te bieden, kunnen kleuters en jonge basisschoolleerlingen op een speelse manier kennismaken met computational thinking. Denk bijvoorbeeld aan het geven van eenvoudige, stapsgewijze instructies aan een klasgenoot die een ‘robot’ speelt, of het leggen van patronen met bouwstenen om basisprincipes van algoritmes te begrijpen. Zo bouwen kinderen al vroeg een stevig fundament voor latere digitale leerervaringen.

Ben je benieuwd hoe je unplugged activiteit in jouw klas kunt toepassen? Kijk ook eens op onze Instagram pagina voor leuke voorbeelden.